In gesprek met… Paul Koopman


“De wereld is in beweging en wij bewegen mee”

Paul Koopman (56) werkt voor de wereldwijde treasury afdeling van MSD en is al meer dan 20 jaar lid van de Beleggingscommissie van Pensioenfonds MSD. Door de jaren heen heeft hij veel zien veranderen. We spreken met hem over het beleggingsbeleid van Pensioenfonds MSD én hoe hij aankijkt tegen maatschappelijk verantwoord beleggen.

Waar komt je interesse in pensioen vandaan?

‘Dat is zo gegroeid. Toen ik in 2001 ging werken voor een treasury afdeling binnen MSD, werd ik gevraagd om het pensioenfonds te helpen. Ik sloot me aan bij de Beleggingscommissie. Niet lang daarna vlogen op 9/11 twee vliegtuigen in het WTC en als reactie daarop crashten de beurzen. Dat was meteen de vuurdoop voor mij. Daarna maakten we met de Beleggingscommissie nog 2 crisissen mee. Ondanks die tegenslagen hebben we het goed gedaan de afgelopen jaren. De dekkingsgraad is boven de minimale grenzen gebleven. Daar mogen we trots op zijn.’

Wat doet de Beleggingscommissie eigenlijk?

‘We zijn een team van zes MSD’ers en worden aangevuld door een beleggingsadviseur van Mercer. Samen met het bestuur zijn we verantwoordelijk voor de beleggingen van het pensioenfonds. Dat is een hele verantwoordelijkheid, want we beleggen een vermogen van ruim 3,6 miljard. Onze taak en ambitie is om te zorgen voor een dusdanig rendement, dat we de pensioenen kunnen verhogen en zo laten meestijgen met de lonen en prijzen. Daarnaast valt de selectie van vermogensbeheerders ook binnen de taken van de beleggingscommissie.’

Hoe komt het beleggingsbeleid tot stand?

‘Elke vijf jaar voeren we een studie uit, dat heet een Asset Liability Management studie. We kijken dan naar de risico’s en de rendementen en proberen zo het optimale punt te bepalen. Hoeveel risico kunnen we nemen om het juiste rendement te krijgen. Dat leggen we vast in ons beleggingsbeleid.’

Onrust in de (beleggings)wereld

Het is erg onrustig in de wereld. Ook het pensioenfonds is geschokt door de situatie in Oekraïne en leeft mee met alle mensen die door het oorlogsgeweld worden getroffen. We zien dat deze situatie ook van invloed is op de (wereld)economie maar wat hiervan het effect is op de waarde van onze beleggingen is nu nog niet bekend. Het bestuur houdt de ontwikkelingen scherp in de gaten.

Maatschappelijk verantwoord beleggen is momenteel een veelbesproken thema. Ook bij jullie?

‘Zeker, je ziet een groot verschil tussen 20 jaar geleden en nu. Enkele jaren geleden werd er een eerste stap gezet met een uitsluitingenlijst. Pensioenfondsen mochten bijvoorbeeld niet meer beleggen in fabrikanten gerelateerd aan clustermunitie. Maar je ziet dat de beweging richting maatschappelijk verantwoord beleggen de laatste jaren in een stroomversnelling is gekomen. Als Beleggingscommissie onderschrijven we het belang van maatschappelijk verantwoord beleggen. Het is goed dat er veel discussie over is. Het is wel een moeilijk onderwerp, want iedereen kijkt er weer anders naar en er zijn nog geen eenduidige standaarden. Daar komt bij dat we afhankelijk zijn van wetgeving, waar we nog op moeten wachten. Toch zijn we in de tussentijd al aan de slag gegaan.’

Wat doen jullie dan in de tussentijd?

‘We werken met zogenaamde fondsmanagers, die in opdracht van ons beleggen. De mate waarin fondsmanagers maatschappelijk verantwoord beleggen, wordt uitgedrukt in een cijfer. Mercer, onze adviseur, heeft de fondsmanagers aan de hand hiervan geclassificeerd. Bij een classificatie van 4 doet een fondsmanager eigenlijk niets met maatschappelijk verantwoord beleggen. Bij categorie 1 wordt er juist veel rekening mee gehouden. Een aantal jaren geleden scoorden we gemiddeld een 3.8, maar intussen zitten we op een score van gemiddeld 2.8. Als we met een nieuwe fondsmanager in zee gaan, houden we met deze score rekening. Maar het blijft een uitdaging. Op dit moment bestaan er nog geen fondsmanagers managers in categorie 1 en die in 2 zijn beperkt. In dat licht is de 2.8 een eind in de goede richting. Maar we zijn er uiteraard nog niet.’

Is het lastig om veranderingen door te voeren in het beleggingsbeleid?

‘Het kan, maar het is niet eenvoudig om dit heel ad-hoc te doen. Elke vijf jaar leggen we het beleggingsbeleid vast. Je kan dat tussendoor niet zomaar wijzigen, zonder terug te gaan naar de tekentafel. Wijzigingen kosten geld en feitelijk dus rendement. Dit houdt ons echter niet tegen om actief kansen te zoeken en te benutten waar dit kan. Maatschappelijk verantwoord beleggen is iets waar wij, en ook de beleggingswereld in het algemeen, heel veel mee bezig zijn. De wereld is in beweging en wij bewegen mee. Het is niet eenvoudig om op korte termijn te realiseren, maar we werken er wel naartoe. De weg naar Rome is ook niet in één dag geplaveid.’